Seminar Sjamanisme en filosofie

Let op dit seminar is op VRIJDAG!

Sjamanisme: tussen filosofie en ervaring

De sjamaan bemiddelt tussen boven en beneden. Een toestand van extase stelt hem of haar in staat de gewone bewustzijnstoestand te verruimen of bij te stellen. Voor veel Westerlingen is dit een wonderlijke gedachte. Nuchtere bezinning en een beargumenteerd oordeel voeren de boventoon bij ethische bezinning en professionele besluitvorming. Maar de kilte waar die vaak mee gepaard gaan, als ook de onverminderde vatbaarheid ervan voor fouten en zelfs misbruik, heeft bij velen een hernieuwde belangstelling gewekt voor sjamanisme. Terwijl als bakermat van het sjamanisme in strikte zin vaak Centraal- en Oost-Azië worden genoemd, treffen we het verschijnsel ook aan bij Indianen in de Amerika’s. En trouwens: oude beschrijvingen van profetisme in het Midden-Oosten (Israël en omstreken) of van de pythia in Griekenland doen sterk denken aan het Aziatische sjamanisme.

In dit seminar staan twee zaken centraal: (1) de fenomenologie van het sjamanisme en (2) de filosofische articulatie ervan. Voor de fenomenologie kunnen we vooral terecht bij het werk van Mircea Eliade, de voornaamste 20^e-eeuwse onderzoeker en theoreticus van het sjamanisme. Voor de filosofische articulatie zullen we te rade gaan bij het werk van Ludwig Klages (1872-1956). Klages is de enige Westerse filosoof bij wie extatische bewustzijnstoestanden een funderende rol spelen. Doel van het seminar als geheel is het kennismaken met de relevantie van sjamanisme voor niet-sjamaanse culturen. Die relevantie schuilt in de mogelijkheid dat een verschuivende bewustzijnsdrempel mensen verhelderende inzichten kan aanreiken.

Aanbevolen literatuur:

• Het werk van Mircea Eliade, Ioan Couliano, Jacques Labarrière of Sudhir Kakar.
• Over Klages zie bijv. Ludwig Klages. Propedeuse van de karakterkunde. Vertaald en ingeleid door Rico Sneller. Antwerpen: Gompel & Svacina, 2021.
• Felicitas D. Goodman, The Exorcism of Anneliese Michel. Eugene, OR: Resource Publications, 2005 (1981).
• Carl du Prel, The Philosophy of Mysticism, ed. and introd. James Ellis & Rico Sneller. London: Hermitix Publishing, 2022.

Er is een artikel over Sjamanisme aan de hand van Rico Sneller verschenen in het Eurasian Journal for Religious Studies, zie https://bulletin-religious.kaznu.kz/index.php/relig/article/view/477

Let op: Zet de taal recht in de hoek op Engels !